Mỗi năm vào ngày 9 tháng 9 âm lịch, tỉnh Lào Cai tổ chức Lễ hội Hoa chuối- đây là một phong tục mang đậm bản sắc của các dân tộc lâu đời tại đây. Vào ngày này, người dân tổ chức nhiều hoạt động, cầu mong mưa thuận gió hòa, gia súc, gia cầm phát triển, mùa màng bội thu, hạnh phúc.
Nói cách khác, cả làng là nơi tụ họp, vui chơi, cầu nguyện, múa hát,.. Hình ảnh này sẽ đại diện cho tinh thần đoàn kết, biết ơn tổ tiên, nỗ lực vươn lên trong cuộc sống và công việc của con người. Để chuẩn bị cho lễ hội, trước đó, các gia đình tham gia lễ hội sẽ mang theo: gạo, gà, rượu, nước mắm ủ, 3 con chim quay, muối tiêu… để cúng gia chủ. Các lễ vật này được chế biến trong nhà chính để cung cấp các lễ vật cho buổi lễ.
Tất cả lễ vật này được chế biến thành đồ cúng
Khi các món ăn đã chế biến xong, chủ nhà bày tất cả lên một chiếc mâm đan bằng mây và đem đặt thành từng dãy theo thứ tự trên khu đất đầu làng nơi tổ chức hội. Trước khi chủ hội hành lễ, các gia đình thắp hương tại mâm lễ của mình và khấn chứng kiến tấm lòng của gia chủ với thần linh và những người đã khuất. Khi hương tàn, chủ hội vái lạy rồi xin phép hóa vàng và ra hiệu cho các gia đình hạ lễ. Các món ăn được chia làm 2 mâm, mâm dành riêng cho đàn ông, những người họ hàng, khách mời là đàn ông và một mâm phụ nữ.
Tất cả các món lễ vật này được người ta chế biến thành đồ cúng lễ. Sau đó, chủ hội bày đồ cúng lễ trên những chiếc mâm đan bằng mây rừng. Những chiếc mâm lễ này được đặt thành từng dãy theo thứ tự trên khu đất nơi tổ chức lễ hội. Các gia đình tham dự lễ thắp hương tại mâm lễ của mình cầu khấn với thần linh và những người đã khuất chứng kiến tấm lòng của gia chủ.
Các món ăn được chia thành 2 mâm
Khi hương tàn, chủ hội vái lạy rồi xin phép hóa vàng. Sau đó ra hiệu cho các gia đình hạ lễ. Một mâm dành riêng cho đàn ông và khách mời cũng là đàn ông. Mâm còn lại dành cho phụ nữ và những người trẻ tuổi. Họ ăn uống, vui đùa và tận hưởng ngày vui lễ hội. Họ cầu nguyện và mơ ước một cuộc sống bình an, ấm no. Đặc biệt hơn, trong ngày hội hoa chuối, các gia đình Xa Phó kiêng không cho ai mang bất cứ thứ gì ra khỏi nhà. Những gia đình ở làng khác chưa tổ chức Hội hoa chuối không được mời đến tham dự.
Khi đã ăn uống no say, chủ hội và một số nam thanh niên thực hiện nghi lễ trồng cây chuối trong khu vực hành lễ. Người ta dựng một cây chuối rừng. Sau đó cắm vào xung quanh cây chuối các loại hoa rừng.Có cả hoa chuối đỏ biểu thị cho sự may mắn. Khi nghi lễ trồng cây chuối đã hoàn tất. Mọi người trong bản, già, trẻ. Hay từng đôi thanh niên nam, nữ thực hiện các nghi lễ múa cầu mùa. Diễn tả động tác cày, bừa, cấy, hái, gặt lúa, săn bắn… Dâng cúng cơm mới và các đặc sản. Cá suối sấy khô, thịt chuột sấy khô, thịt chim rừng, khoai sọ…
Nét văn hóa tâm linh của người Xa Phó
Có rất nhiều hoạt động vui nhộn diễn ra trong ngày Hội hoa chuối. Nhưng độc đáo nhất là các điệu múa truyền thống. Diễn tả khung cảnh tăng gia sản xuất; đời sống sinh hoạt hằng ngày được bà con mang đến lễ hội. Điệu múa truyền thống đó không chỉ làm tăng thêm không khí vui tươi ngày hội. Mà còn diễn tả được mong muốn có được một cuộc sống an vui, no ấm. Nhà nhà hạnh phúc.
Lễ hội hoa chuối thể hiện nét văn hóa tâm linh của người Xa Phó. Và cẩm nang du lịch Sapa của bạn không thể nào để thiếu được lễ hội độc đáo này của đồng bào Xa Phó. Ghé thăm Lào Cai Sapa đúng vào dịp lễ hội này. Du khách đừng bỏ qua cơ hội tham gia và khám phá lễ hội. Để cầu nguyện cho cuộc sống an lành.
